KONFERENCJA

Komitetu Nauk Demograficznych PAN

Autonomia, nierówność i sprawiedliwość reprodukcyjna: konteksty społeczno-kulturowe zdrowia reprodukcyjnego”

w ramach cyklu pt. „Zdrowie reprodukcyjne w przebiegu życia”

Data: 22.10.2025

Miejsce: Pałac Staszica, sala im. Adama Mickiewicza, ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa

Forma: hybrydowa (stacjonarna i online)

Komitet Nauk Demograficznych PAN uczynił zdrowie reprodukcyjne kluczowym tematem debat organizowanych w obecnej kadencji. Ramy organizacyjne analiz i dyskusji stanowi cykl międzynarodowych konferencji pt. „Zdrowie reprodukcyjne w przebiegu życia”.

Pierwsza z tych debat pt. Zdrowie reprodukcyjne a dzietność w Polsce – perspektywa demograficzna odbyła się 23 października 2024 roku w Pałacu Staszica w Warszawie. Program spotkania jest dostępny w zakładce Konferencje. Dyskusje towarzyszące wystąpieniom podczas tej konferencji wskazały na konieczność szerokiego interdyscyplinarnego podejścia do problematyki zdrowia reprodukcyjnego, z uwagą m.in. na bariery, jakie napotykają jednostki w realizacji swoich wyborów reprodukcyjnych w coraz  bardziej różnicującym się społeczeństwie.

Druga z cyklu konferencji pt. Autonomia, nierówność i sprawiedliwość reprodukcyjna: konteksty społeczno-kulturowe zdrowia reprodukcyjnego odbędzie się w dniu 22 października 2025 roku w trybie hybrydowym w Pałacu Staszica Warszawie.

Ważnymi czynnikami kształtującymi obecne trendy demograficzne są transformacje związków intymnych, form życia rodzinnego oraz zmiany postaw rodzicielskich, w tym postrzeganie macierzyństwa i ojcostwa, w kontekście aspiracji i możliwości ich realizacji. Rodzicielstwo przestaje być normatywnym elementem rozwoju człowieka i głównym jego dążeniem. Dlatego pojęciem organizującym dyskurs tegorocznej konferencji jest autonomia reprodukcyjna rozumiana jako prawo do  wyboru, do decydowania o swojej prokreacji i posiadaniu dzieci, w tym prawo do ograniczania prokreacji. Ujęcie takie pozwala spojrzeć na decyzje prokreacyjne i zdrowie reprodukcyjne z perspektywy fundamentalnych praw każdego człowieka, uwzględniając kontekst kulturowy, społeczny, ekonomiczny i polityczny. Ważnymi ramami analiz będą zatem także kwestie nierówności, sprawiedliwości i sprawczości reprodukcyjnej.

Pierwsza sesja konferencji będzie poświęcona pojęciom autonomii reprodukcyjnej, nierównościom reprodukcyjnym i sprawiedliwości reprodukcyjnej w kontekście zmieniających się kulturowych ról kobiet i mężczyzn. Tematem sesji drugiej będzie analiza sytuacji osób szczególnie narażonych na wykluczenie reprodukcyjne, do których należą osoby z niepełnosprawnościami, osoby samotne lub pozostające w związkach jednopłciowych a chcące mieć dzieci. Konferencję zakończy dyskusja dotycząca polityki publicznej wobec autonomii reprodukcyjnej.

W debacie uczestniczyć będzie Rebecca Zerzan, senior editor UNFPA, czołowi badacze i eksperci z najbardziej znaczących polskich ośrodków badawczych tej problematyki, m.in. UW, IFiS PAN, IRWiR PAN, UŁ, SWPS Poznań, SGGW, UKSW, członkowie Komitetu Nauk Demograficznych PAN oraz praktycy i decydenci rozwiązań w zakresie rozwoju usług służących zdrowiu reprodukcyjnemu z perspektywy różnych środowisk.

Program konferencji zostanie udostępniony w terminie późniejszym.