Komitet Nauk Demograficznych PAN

Zakres działania Komitetu

  • ocena stanu i kierunków rozwoju badań procesów ludnościowych, polityki ludnościowej i polityki społecznej,
  • upowszechnianie wyników badań,
  • opracowywanie ekspertyz i opinii naukowych.

Komitet Nauk Demograficznych PAN zakresem działania obejmuje dziedziny nauk: społecznych, humanistycznych, medycznych i nauk o zdrowiu, służąc integrowaniu badaczy z całego kraju.

 

O Komitecie

Komitet Nauk Demograficznych Polskiej Akademii Nauk (KND PAN) został powołany w czerwcu 1962 roku, zastępując utworzoną rok wcześniej przy Wydziale I PAN Komisję Demograficzną. Jego nazwa odzwierciedlała przekonanie badaczy procesów ludnościowych o interdyscyplinarnym charakterze tych badań. Pierwszym przewodniczącym został prof. Edward Rosset. W kolejnych okresach jednej lub więcej kadencji, KND PAN kierowali:
1962 – 1971 prof. Edward Rosset,
1972 – 1977 prof. Stanisław Borowski,
1978 – 1980 prof. Wincenty Kawalec,
1981 – 1987 prof. Jerzy Z. Holzer,
1987 – 1989 prof. Mikołaj Latuch,
1990 – 1992 prof. Jerzy Z. Holzer,
1993 – 2003 prof. Janina Jóźwiak,
2003 – 2011 prof. Ewa Frątczak,
2011 – 2019 prof. Irena E. Kotowska,
2019 – 2024 prof. Elżbieta Gołata.

Działalność Komitetu

Pierwsze dwie dekady działalności skupiły się na integracji środowiska badaczy procesów ludnościowych reprezentujących różne dyscypliny naukowe i koordynacji badań demograficznych, nawiązaniu bliższej współpracy naukowej z ośrodkami myśli demograficznej za granicą  i rozwinięciu szerszej inicjatywy badawczej w kraju. Komitet przyczynił się do zmian instytucjonalnych o zasadniczym znaczeniu dla kształtowania świadomości społecznej dotyczącej rangi problematyki demograficznej dla rozwoju kraju. Dzięki inicjatywie i aktywności jego członków w 1974 roku powstała Rządowa Komisja Ludnościowa, a w 1981 roku utworzono Polskie Towarzystwo Demograficzne.  Do głównych osiągnięć lat 1980-tych i 1990-tych można zaliczyć ukształtowanie szerokiego środowiska badaczy procesów ludnościowych oraz rozwój współpracy międzynarodowej, a także ocenę nauczania demografii w szkołach wyższych. W XXI w. Komitet przywiązywał dużą wagę do rozwoju młodych badaczy (Latająca Szkoła Demografii do 2015 r.). Ścisła współpraca ze środowiskiem badaczy europejskich znalazła wyraz, między innymi, we współorganizacji Europejskiej Konferencji Demograficznej w 2003 r. w Warszawie. Komitet współorganizował I (2002) oraz II Kongres Demograficzny (2012), a także Kongres Statystyki Polskiej (2012).

Członkowie

Struktura organizacyjna Komitetu

W ramach KND PAN istotną rolę odgrywała działalność następujących zespołów i sekcji:

  • Zespół Demografii Historycznej działający do 2019 r., przewodniczący prof. Cezary Kuklo,
  • Sekcja Demografii Regionalnej działająca w latach 2003-2011, przewodnicząca prof. Elżbieta Gołata
  • Sekcja Analiz Demograficznych KND PAN działająca do 2011, przewodnicząca prof. Jolanta Kurkiewicz, prof. Ewa Frątczak.

Na wyróżnienie zasługuje wieloletnia aktywna działalność Sekcji Demografii Historycznej, a potem Zespołu Demografii Historycznej. Wprowadzenie w 2019 roku zasady kandydowania w wyborach tylko do jednego komitetu naukowego sprawiło, iż badacze zajmujący się demografią historyczną musieli dokonać wyboru komitetu. Kontynuują swą aktywność w Komitecie Nauk Historycznych, z którym KND PAN nadal blisko współpracuje.

 

Patronat Komitetu

Patronat jest wyróżnieniem honorowym podkreślającym szczególny charakter wydarzenia.

Komitet Nauk Demograficznych PAN może objąć Honorowym Patronatem wydarzenie o dużym znaczeniu, którego celem jest prezentacja wyników badań dotyczących procesów ludnościowych oraz promocja wiedzy o tych zjawiskach.

Procedura ubiegania się o patronat
Prezes PAN w kwietniu 2025 roku wprowadził Regulamin ubiegania się  o patronat nad podejmowanymi inicjatywami. Regulamin zawiera m. in. wniosek  o objęcie wydarzenia patronatem PAN-u oraz wykaz informacji podsumowujących wydarzenie. Odpowiednie druki oraz inne informacje dotyczące przyznawania patronatów przez PAN znajdują się  na stronie https://pan.pl/patronaty/.”
Pod tym adresem są wszystkie niezbędne informacje dotyczące patronatów przyznawanych przez różne gremia PAN, w tym przez komitety naukowe.

Konkurs o nagrodę KND PAN

I-sza edycja konkursu
o

Nagrodę Komitetu Nauk Demograficznych PAN
za wyróżniające osiągnięcie naukowe z zakresu
studiów nad procesami ludnościowymi

 

Komitet Nauk Demograficznych Polskiej Akademii Nauk ustanowił nagrodę za wyróżniające osiągnięcie naukowe z zakresu studiów nad procesami ludnościowymi w celu uhonorowania wyróżniających się i oryginalnych prac naukowych opublikowanych w czasopismach lub monografiach. Jest to działanie dla upowszechnienia oraz propagowania analiz procesów demograficznych, a także promowania ich autorów jako twórców innowacyjnych koncepcji badawczych  w tym obszarze.

Uczestnikami Konkursu mogą być autorzy publikacji autorskiej lub wieloautorskiej, którzy są lub byli w roku publikacji dzieła  pracownikami lub  doktorantami w instytucjach  systemu szkolnictwa wyższego  i nauki działających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Uczestnik Konkursu może zgłosić w danej edycji Konkursu wyłącznie jedną publikację w języku polskim lub angielskim.

Do konkursu mogą być zgłaszane prace opublikowane w okresie 24 miesięcy przed datą ogłoszenia konkursu.

Zgłoszenie należy przesłać pocztą elektroniczną na adres mailowy:  Izabela.Grabowska@pan.pl

Nagrody i wyróżnienia są przyznawane w dwóch kategoriach:

  1. za wyróżniający się artykuł naukowy opublikowany w uznanym czasopiśmie naukowym,
  2. za wyróżniającą się monografię naukową opublikowaną w uznanym wydawnictwie krajowym lub zagranicznym.

Szczegółowe warunki uczestnictwa w konkursie opisane są w Regulaminie.

Regulamin konkursu o nagrodę KND PAN

Zgłoszenia  będą przyjmowane do dnia 30 października 2025 r. (do północy).

Przesłanie Komitetu Nauk Demograficznych PAN

 

Członkowie Komitetu Nauk Demograficznych PAN wyjaśniają  zmianę demograficzną w Polsce

 

Członkowie KND PAN w mediach

 

dr hab. Jan Brzozowski, prof. UJ

 

Masz pytania?

Napisz wiadomość

    Zapisując się na wydarzenie wyrażasz zgodę na przetwarzanie swoich danych osobowych